Dissosiyatif Kişilik Bozukluğu Nedir?

Dissosiyatif kişilik bozukluğu ifadesi, halk arasında yaygın kullanılsa da tıbbi olarak doğru adlandırma **Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu (DKB)**dur. Bu bozukluk; kişinin kimlik, bellek, bilinç ve algı bütünlüğünde kopmalar yaşamasıyla karakterize edilen, ağır ve karmaşık bir travma ilişkili ruhsal bozukluktur. DKB’de birey, farklı kimlik durumları (alterler) arasında geçişler yaşayabilir ve bu geçişler sırasında hafıza boşlukları görülebilir.
Bu durum geçici bir dalgınlık değil; uzun süreli ve tedavi gerektiren bir tablodur.

---

Dissosiyasyon Ne Anlama Gelir?​

Dissosiyasyon, kişinin yaşadığı olaylar, duygular veya düşüncelerle bağını geçici ya da kalıcı olarak koparması anlamına gelir. Beynin, yoğun stres ve travma karşısında geliştirdiği bir koruyucu savunma mekanizmasıdır. Ancak bu mekanizma kronikleştiğinde dissosiyatif bozukluklar ortaya çıkar.

---

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu Nasıl Ortaya Çıkar?​

DKB’nin temelinde çoğunlukla erken çocukluk döneminde yaşanan ağır ve tekrarlayıcı travmalar yer alır. Çocuk, baş edemediği bu deneyimleri “ayırarak” hayatta kalmaya çalışır. Zamanla bu ayrışmalar farklı kimlik durumları şeklinde örgütlenebilir.

---

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu Belirtileri​

Belirtiler kişiden kişiye değişmekle birlikte, bazı temel örüntüler vardır.

Kimlik ve Bellek Belirtileri​

• Zaman zaman yaşanan hafıza boşlukları
• Yapılanları hatırlayamama
• Kendini farklı biri gibi hissetme
• Aynada kendine yabancılaşma

Duygusal ve Zihinsel Belirtiler​

• İçsel sesler duyma (iç konuşmalar)
• Duygusal dalgalanmalar
• Kimlik karmaşası
• Kendine yabancılaşma (depersonalizasyon)
• Gerçeklikten kopma hissi (derealizasyon)

Davranışsal Belirtiler​

• Ani davranış değişiklikleri
• Farklı yazı stilleri veya ses tonu
• İlişkilerde tutarsızlık
• Zaman zaman kontrol kaybı hissi

Bu belirtiler genellikle stresle tetiklenir.

---

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu ile Şizofreni Aynı mı?​

Hayır. Bu iki bozukluk sık karıştırılır ancak farklıdır.

• DKB’de yaşanan “sesler” kişinin içsel kimlik parçalarıdır
• Şizofrenide sesler dışarıdan geliyormuş gibi algılanır
• DKB’de gerçeklik değerlendirmesi çoğu zaman korunur

Bu ayrım tanı açısından çok önemlidir.

---

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu Kimlerde Görülür?​

• Çocuklukta fiziksel, cinsel veya duygusal istismar yaşayanlar
• Uzun süreli ihmal öyküsü olanlar
• Aşırı travmatik yaşam deneyimleri bulunanlar
• Güvenli bağlanma geliştiremeyen bireyler

Kadınlarda tanı oranı daha yüksek olsa da, her cinsiyette görülebilir.

---

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu Günlük Hayatı Nasıl Etkiler?​

Tedavi edilmediğinde:

• İş ve akademik yaşamda aksaklıklar
• İlişkilerde kopukluk
• Kimlik karmaşası
• Kendine zarar verme davranışları
• Depresyon ve kaygı bozuklukları

gibi ciddi sorunlara yol açabilir.

---

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu Tanısı Nasıl Konur?​

Tanı psikiyatrist tarafından konur ve zaman alır.
Tanı sürecinde:

• Ayrıntılı klinik görüşme
• Travma öyküsünün değerlendirilmesi
• Dissosiyasyon ölçekleri
• Ayırıcı tanı (şizofreni, bipolar bozukluk vb.)

tek tek ele alınır. Tek bir testle tanı konmaz.

---

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu Tedavi Edilebilir mi?​

Evet. Ancak tedavi uzun soluklu ve aşamalıdır.

Tedavi Yaklaşımları​

• Travma odaklı psikoterapi
• Kimlikler arası iş birliğini güçlendirme
• Duygu düzenleme çalışmaları
• Gerekirse eşlik eden belirtiler için ilaç tedavisi

Tedavinin amacı kimlikleri “yok etmek” değil, bütünleşmeyi ve işlevselliği artırmaktır.

---

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu Hakkında Genel Bilgiler​

---

Dissosiyatif Kimlik Bozukluğu Kendiliğinden Geçer mi?​

Hayır. DKB kendiliğinden geçmez. Tedavi edilmediğinde belirtiler genellikle devam eder ve zamanla ağırlaşabilir. Ancak doğru ve düzenli tedaviyle belirgin iyileşme mümkündür.

---

Sık Sorulan Sorular (S.S.S)​

Dissosiyatif kimlik bozukluğu kişilik bozukluğu mudur?​

Hayır. Bir dissosiyatif bozukluktur, kişilik bozukluğu değildir.

DKB’de kaç kimlik olur?​

Kimlik sayısı kişiye göre değişir; sayıdan çok işlevsellik önemlidir.

Dissosiyatif kimlik bozukluğu tehlikeli midir?​

Tedavi edilmezse risklidir; ancak tedaviyle kontrol altına alınabilir.

DKB tamamen iyileşir mi?​

Tam iyileşme mümkündür; süreç zaman ve sabır gerektirir.

Dissosiyatif bozukluk travma olmadan olur mu?​

Çoğu vakada ağır ve erken dönem travmalar vardır.