Seyir Halinde Direksiyon Kilitlenmesi Nedir, Neden Olur?

Nevzat · Pazartesi saat 21:12'de

Seyir halinde direksiyon kilitlenmesi, araç hareket ederken direksiyonun aniden çok sertleşmesi, dönmemesi ya da kontrol edilemeyecek kadar ağırlaşması durumudur. Bu durum sürücüler tarafından genellikle “direksiyon bir anda taş gibi oldu” veya “direksiyon kitlendi, çeviremedim” şeklinde ifade edilir. Son derece tehlikeli bir durumdur ve mutlaka ciddiye alınmalıdır.
Seyir halindeki direksiyon kilitlenmesi normal değildir ve neredeyse her zaman mekanik, hidrolik veya elektronik bir arızaya işaret eder.

Seyir Halinde Direksiyon Neden Kilitlenir?

Araç hareket hâlindeyken direksiyon sisteminin sürekli destekli çalışması gerekir. Bu destek aniden kesildiğinde direksiyon kilitlenmiş gibi hissedilir. Çoğu zaman direksiyon tamamen kilitlenmez, ancak destek kaybolduğu için çevirmek çok zorlaşır.
Bu durum genellikle şu sistemlerden biriyle ilişkilidir:

Elektrik destekli direksiyon (EPS)
Hidrolik direksiyon sistemi
Akü ve şarj sistemi
Direksiyon mili ve ön takım parçaları

Elektrik Destekli Direksiyon (EPS) Arızaları

Yeni nesil araçların büyük kısmında direksiyon desteği elektrik motoru ile sağlanır. Sistem bir arıza algıladığında kendini korumaya alır ve direksiyon desteğini tamamen kapatır.
Bu durumda:

Direksiyon aniden sertleşir
Gösterge panelinde direksiyon uyarı lambası yanabilir
Direksiyon hâlâ döner ama çok büyük güç ister
Düşük hızda manevra neredeyse imkânsız olur

EPS arızaları seyir halinde direksiyon kilitlenmesinin en yaygın nedenlerinden biridir.

Akü ve Şarj Sistemi Kaynaklı Direksiyon Kilitlenmesi

Elektrik destekli direksiyonlar akü ve alternatöre doğrudan bağımlıdır. Akü zayıfladığında veya alternatör yeterli şarj üretmediğinde sistem kapanır.
Belirtiler:

Direksiyon sertleşmesiyle birlikte başka uyarı lambaları yanar
Farlar zayıflar
Araç stop edebilir veya tekler
Direksiyon desteği aniden kaybolur

Bu durum genellikle yüksek hızda değil, şehir içinde fark edilir.

Hidrolik Direksiyon Sisteminde Yaşanan Sorunlar

Hidrolik direksiyonlu araçlarda destek, motor gücüyle çalışan bir pompa üzerinden sağlanır. Pompa devre dışı kalırsa direksiyon çok ağırlaşır.
Olası nedenler:

Direksiyon hidrolik yağının bitmesi
Hidrolik hortum patlağı
Pompa arızası
Kayış kopması

Bu durumda direksiyon kilitlenmiş gibi hissedilir, özellikle dönüşlerde ciddi zorlanma yaşanır.

Direksiyon Mili ve Ön Takım Arızaları

Bazı nadir ama çok tehlikeli durumlarda sorun tamamen mekaniktir.
Bunlar arasında:

Direksiyon mili sıkışması
Mafsal (U-joint) arızaları
Rot kolu veya rot başı kilitlenmesi
Ön takımda ciddi hasar

Bu tür arızalarda direksiyon gerçekten mekanik olarak kilitlenebilir ve kontrol tamamen kaybolabilir.

Seyir Halinde Direksiyon Kilitlenmesi ile Kontak Kilidi Karıştırılmamalı

Önemli bir nokta:
Kontak kilidi seyir halinde devreye girmez.
Eğer araç hareket ederken direksiyon sertleştiyse bu:

Güvenlik kilidi değildir
Park kilidiyle ilgili değildir
Tamamen arıza kaynaklıdır

Bu ayrım hayati öneme sahiptir.

Seyir Halinde Direksiyon Kilitlenmesi Anında Ne Yapılmalı?

Bu durumla karşılaşıldığında panik yapılmamalıdır.
Yapılması gerekenler:

Direksiyonu iki elle sıkıca tutmak
Ani manevralardan kaçınmak
Gazı yavaşça bırakmak
Aracı kontrollü şekilde sağa çekmek
Dörtlüleri yakmak

Motoru kapatmayın. Motor kapatılırsa direksiyon ve fren desteği tamamen kaybolabilir.

Seyir Halinde Direksiyon Kilitlenmesi Türleri

Kilitlenme Nedeni	Direksiyon Durumu	Risk Seviyesi
EPS arızası	Çok sertleşir	Yüksek
Akü/alternatör	Aniden ağırlaşır	Yüksek
Hidrolik yağ/pompa	Dönüşte kilit gibi	Orta–Yüksek
Mekanik ön takım	Tam kilitlenme	Çok yüksek

Seyir Halinde Direksiyon Kilitlenmesi Tehlikeli midir?

Evet.
Bu durum:

Şerit kontrolünün kaybolmasına
Ani savrulmaya
Kavşaklarda kazaya
Yüksek hızda ölümcül sonuçlara

yol açabilir. Asla ihmal edilmemelidir.

Bu Sorun Kendiliğinden Düzelir mi?

Bazı durumlarda (akü voltaj düşüşü gibi) geçici olarak düzelebilir. Ancak:

Arıza hafızada kalır
Tekrar etme ihtimali yüksektir
Bir sonraki sefer daha ani olabilir

Bu nedenle “düzeldi” diye kullanılmaya devam edilmemelidir.

Seyir Halinde Direksiyon Kilitlenmesi Nasıl Önlenir?

Koruyucu önlemler:

Akü ve şarj sistemini düzenli kontrol ettirmek
Direksiyon hidrolik yağını ihmal etmemek
Gösterge uyarı lambalarını ciddiye almak
Ön takım seslerini görmezden gelmemek
EPS uyarısı varsa aracı kullanmamak

Bu kontroller hayat kurtarıcı olabilir.

Sık Sorulan Sorular (S.S.S)