HPET Kaldırma Nedir? HPET Nasıl Kapatılır ve Performansa Etkisi Nedir?

HPET Nedir? Ne İşe Yarar?​

HPET, bilgisayarın donanımsal zamanlayıcılarından biridir ve özellikle:

• Multimedya işlemleri
• Zamanlama doğruluğu
• Sistem gecikmeleri
• Donanım senkronizasyonu

gibi alanlarda görev alır.
Windows, ACPI Timer ve TSC gibi başka zamanlayıcılar da kullanabildiği için HPET her zaman zorunlu değildir.

---

HPET Kaldırma (Kapatma) Ne Demektir?​

HPET kaldırma, Windows’un HPET zamanlayıcısını kullanmasını devre dışı bırakma işlemidir. Bu işlem BIOS ve işletim sistemi düzeyinde yapılabilir.
HPET kapatıldığında bazı sistemlerde FPS artışı yaşanabilirken, bazı sistemlerde tam tersi olarak performans düşüşü ve input gecikmesi oluşabilir. Bu nedenle HPET kapatma her zaman tavsiye edilen bir yöntem değildir.

---

HPET Açık mı Kapalı mı Nasıl Anlaşılır?​

HPET durumunu öğrenmek için şu komutu kullanabilirsin:
Komut İstemi (CMD):
Çıktıda useplatformclock değeri görünüyorsa HPET Windows tarafından kullanılıyor demektir.

• Yes → HPET aktif
• “Görünmüyor” → HPET devrede değil

---

HPET Kaldırma / Kapatma Adımları (Windows)​

HPET devre dışı bırakmak için iki yöntem vardır: Windows üzerinden ve BIOS üzerinden.

1. Yöntem: Windows Üzerinden HPET Kapatma​

Komut İstemi (Yönetici)
Bu komut HPET’i Windows tarafında devre dışı bırakır.

2. Yöntem: BIOS Üzerinden HPET Kapatma​

Her anakart BIOS’unda görünmeyebilir.
Adımlar:

1. Bilgisayarı yeniden başlat
2. DEL / F2 / F10 ile BIOS’a gir
3. Advanced → ACPI Settings / Power Management bölümüne gir
4. “HPET Support” ayarını Disable yap
5. Kaydedip çık

Bu iki yöntemi uygulamak HPET kullanımını sonlandırır.

---

HPET’i Kaldırmanın Avantajları​

Her sistemde olmasa da bazı durumlarda HPET kapatma avantaj sağlayabilir:

➤ Oyunlarda daha yüksek FPS​

Özellikle eski sistemlerde mikro gecikme sorunlarını azaltabilir.

➤ Input lag azalması​

Fare ve klavye tepkimesi daha hızlı gelebilir.

➤ Daha stabil frame time​

Bazı oyunlarda takılma (stutter) azalabilir.

---

HPET Kaldırmanın Dezavantajları ve Riskleri​

HPET kapatmak her zaman faydalı değildir. Hatta bazı sistemlerde tam tersi etki yaratır.

Olası sorunlar:​

• Multimedia uygulamalarında zamanlama hataları
• Video düzenleme yazılımlarında senkron kayması
• Oyunlarda gecikme artışı
• Düşük FPS
• Sistem kararsızlığı

Yeni işlemciler (Intel 10. Nesil+, AMD Ryzen) genellikle HPET kapatıldığında daha iyi çalışır fakat bazı özel sistemlerde HPET açık daha stabil olabilir.

---

HPET Açık mı Kapalı mı Daha İyi? Kısa Özet​

Kullanıcı görüşleri ve testler şunları gösteriyor:

• Eski işlemcilerde (Intel 2.–4. Nesil): HPET kapatma FPS artırabilir
• Ryzen sistemlerde: HPET genelde kapalı daha stabil
• Yeni Intel’de: HPET kapatmak çoğunlukla daha iyi
• Video işleme ve profesyonel yazılımlarda: HPET açık kalmalı
• Laptoplarda: HPET genelde kapalı geliyor, değiştirilmesi önerilmez

Sonuç: HPET performansı cihazdan cihaza değişir, mutlaka test edilmelidir.

---

HPET Ayarları – Karşılaştırma Tablosu​

Aşağıdaki tablo HPET açık/kapalı farkını özetler:
Bu tablo hangi durumda hangi ayarın daha mantıklı olduğunu anlamayı kolaylaştırır.

---

HPET’i Kapatmadan Önce Dikkat Edilmesi Gerekenler​

HPET kapatmadan önce şunları yapmanı öneririm:

Sistem geri yükleme noktası oluştur​

Olası sorunlarda geri dönebilirsin.

FPS testleri yap​

Açık ve kapalı hâlini “aynı oyunda” karşılaştır.

BIOS ayarlarını not et​

Değişiklik sonrası geri dönmek gerekebilir.

Dizüstü bilgisayarlarda dikkatli ol​

Laptop’larda üretici ayarları bozulabilir.
Bu noktalar, yanlış ayarın performans kaybına yol açmasını engeller.

---

HPET Kaldırma İşlemi Geri Alınabilir mi?​

Evet, iki adımla kolayca geri alınabilir.

Windows’ta geri açma:​

BIOS’ta geri açma:​

HPET Support → Enable
Bu şekilde sistem yeniden HPET zamanlayıcısını kullanmaya başlar.

---

Sık Sorulan Sorular (S.S.S)​

HPET kapatmak güvenli mi?​

Çoğu sistemde güvenlidir, ancak bazı bilgisayarlarda kararsızlık yapabilir. Test etmek gerekir.

Oyunlarda HPET kapatmak FPS artırır mı?​

Bazı sistemlerde evet, özellikle eski Intel ve bazı Ryzen modellerde olumlu etki eder.

HPET tüm bilgisayarlarda bulunur mu?​

Hayır, bazı BIOS sürümlerinde görünmeyebilir ancak Windows yine de HPET kullanabilir.

HPET kapattım, sorun çıktı. Nasıl geri alırım?​

bcdedit /set useplatformclock true komutuyla ve BIOS’tan Enable yaparak geri açabilirsin.

Laptoplarda HPET kapatmak önerilir mi?​

Genellikle üretici varsayılan ayarlarına dokunmamak daha güvenlidir.

HPET kapalıyken sistem daha hızlı olur mu?​

Her sistemde farklı sonuç verir; kendi cihazında test ederek en iyi sonucu bulman gerekir.