Duyu Bütünleme Bozukluğu Nedir?

Duyu bütünleme bozukluğu, bireyin çevreden gelen duyusal bilgileri (dokunma, işitme, görme, koku, tat, denge ve vücut farkındalığı) doğru şekilde algılayamaması, yorumlayamaması veya bu uyaranlara uygun tepki verememesi durumudur. Tıbbi literatürde Duyu Bütünleme Disfonksiyonu (Sensory Integration Disorder) olarak da adlandırılan bu durum, özellikle çocukluk çağında görülse de bazı bireylerde ergenlik ve yetişkinlikte de devam edebilir.
Duyu bütünleme bozukluğu bir hastalık değil, nörogelişimsel bir işleyiş farklılığıdır ve erken fark edildiğinde doğru yaklaşımlarla büyük ölçüde yönetilebilir.

---

Duyu Bütünleme Ne Anlama Gelir?​

Duyu bütünleme, beynin vücuttan ve çevreden gelen duyusal bilgileri organize edip anlamlandırma sürecidir. Beyin bu bilgileri doğru şekilde bütünleştirdiğinde kişi:

• Uygun hareket eder
• Dengeli davranır
• Duygularını düzenler
• Günlük yaşama uyum sağlar

Bu süreçte yaşanan aksaklıklar duyu bütünleme bozukluğuna yol açar.

---

Duyu Bütünleme Bozukluğu Neden Olur?​

Duyu bütünleme bozukluğunun tek bir nedeni yoktur. Genellikle biyolojik ve çevresel faktörlerin birleşimi ile ortaya çıkar.

Yaygın Nedenler​

• Genetik yatkınlık
• Erken doğum (prematüre)
• Doğum sırasında oksijen yetersizliği
• Beyin gelişimini etkileyen faktörler
• Otizm spektrum bozukluğu ile ilişkili durumlar
• DEHB (Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu)
• Travmatik yaşam deneyimleri

Her çocukta neden farklı olabilir.

---

Duyu Bütünleme Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?​

Belirtiler çocuğun hangi duyusal alanının etkilendiğine göre değişir.

Dokunma Duyusuna Ait Belirtiler​

• Dokunulmaktan rahatsız olma
• Etiketli veya belirli kumaşları giymek istememe
• Saç kesimi veya tırnak kesimine aşırı tepki

İşitsel Belirtiler​

• Yüksek seslerden aşırı rahatsız olma
• Gürültülü ortamlardan kaçınma
• Seslere karşı aşırı irkilme

Görsel Belirtiler​

• Işığa karşı hassasiyet
• Hareketli ortamlarda dikkat dağınıklığı
• Göz temasından kaçınma

Denge ve Hareket (Vestibüler) Belirtileri​

• Sürekli hareket etme ihtiyacı
• Sallanma, zıplama isteği
• Denge sorunları
• Sık düşme

Vücut Farkındalığı (Proprioseptif) Belirtileri​

• Sert sarılma isteği
• Eşyaları sık düşürme
• Kuvvet ayarlamakta zorlanma

---

Duyusal Aşırı ve Duyusal Az Tepki Nedir?​

Duyu bütünleme bozukluğu iki temel şekilde görülür:

• Aşırı duyusal tepki: Uyaranlara normalden fazla tepki
• Az duyusal tepki: Uyaranlara yetersiz tepki

Bazı çocuklarda bu iki durum birlikte de görülebilir.

---

Duyu Bütünleme Bozukluğu Hangi Alanları Etkiler?​

• Motor beceriler
• Dil ve konuşma gelişimi
• Dikkat ve odaklanma
• Sosyal ilişkiler
• Duygusal düzenleme
• Akademik başarı

Bu nedenle yalnızca fiziksel değil, davranışsal ve duygusal etkileri de vardır.

---

Duyu Bütünleme Bozukluğu Tanısı Nasıl Konur?​

Tanı süreci çok yönlüdür ve tek bir testle konmaz.
Tanı aşamasında:

• Çocuk gelişimi öyküsü
• Aile ve öğretmen gözlemleri
• Klinik değerlendirme
• Standart duyu bütünleme testleri

kullanılır. Tanı genellikle çocuk psikiyatrisi, ergoterapist veya çocuk gelişim uzmanı iş birliğiyle konur.

---

Duyu Bütünleme Bozukluğu Tedavisi Var mı?​

Evet. En etkili yaklaşım duyu bütünleme terapisidir.

Tedavi Yöntemleri​

• Ergoterapi (duyu bütünleme terapisi)
• Duyusal oyun ve aktiviteler
• Aile eğitimi ve ev programları
• Okul ortamına yönelik düzenlemeler

Tedavi, çocuğun ihtiyaçlarına göre bireysel olarak planlanır.

---

Duyu Bütünleme Terapisi Nasıl Uygulanır?​

Terapide amaç, çocuğun duyusal uyaranları daha sağlıklı işlemesini sağlamaktır.

• Salıncaklar
• Denge tahtaları
• Dokunsal materyaller
• Hareket ve oyun temelli aktiviteler

Terapi oyun gibi görünse de bilimsel ve yapılandırılmıştır.

---

Duyu Bütünleme Bozukluğu Kalıcı mıdır?​

Hayır. Duyu bütünleme bozukluğu erken müdahale ile büyük ölçüde iyileşebilir. Tedavi edilmeyen durumlarda belirtiler azalabilir ancak tamamen kaybolmayabilir ve başka sorunlara zemin hazırlayabilir.

---

Duyu Bütünleme Bozukluğu Hakkında Genel Bilgiler​

---

Ne Zaman Uzman Desteği Alınmalı?​

• Çocuk duyusal uyaranlara aşırı veya yetersiz tepki veriyorsa
• Günlük yaşam aktiviteleri zorlaşıyorsa
• Okul ve sosyal uyum sorunları varsa
• Davranış problemleri eşlik ediyorsa

gecikmeden değerlendirme yapılmalıdır.

---

Sık Sorulan Sorular (S.S.S)​

Duyu bütünleme bozukluğu otizm midir?​

Hayır. Ancak otizmle birlikte görülebilir.

Duyu bütünleme bozukluğu zeka ile ilgili midir?​

Hayır. Zeka düzeyiyle doğrudan ilişkili değildir.

Yetişkinlerde duyu bütünleme bozukluğu olur mu?​

Evet. Çocuklukta fark edilmeyen durumlar yetişkinlikte sürebilir.

Duyu bütünleme terapisi ne kadar sürer?​

Çocuğun durumuna göre birkaç ay ile birkaç yıl arasında değişebilir.

Evde desteklenebilir mi?​

Evet. Uzman önerisiyle evde yapılacak aktiviteler çok faydalıdır.